Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sensual pleasure

  • 1 gaudium

        gaudium ī, n    [GAV-], inward joy, joy, gladness, delight: gaudium atque laetitiam agitabat, S.: Prae gaudio ubi sim nescio, T.: lacrimo gaudio, T.: gaudio compleri: exsilui gaudio: conti nere gaudium non potuerunt, quin, etc., L.: nox gaudio laeta victoribus, Ta.: gaudium periculosi saltūs superati, L.: feminarum gaudia insignia erant, expressions of delight, L.: quibus gaudiis exsultabis?: gaudia quanta fuerunt! H.: mea gavisurus gaudia, T.: scin me in quibus sim gaudiis? T.—Prov.: Gaudia principium nostri sunt doloris, O.—Person.: mala mentis Gaudia, i. e. Malice, V.— Sensual pleasure, enjoyment (usu. plur.): pestiferum, L.: dediti corporis gaudiis, S.: impermissa, H.: gaudia sumit, O.: Gaudia quanta tuli! enjoyed, O.: quanti sibi gaudia constent, Iu. — A joy, cause of joy, source of pleasure, delight: duci falso gaudio, T.: gaudium clade foedatum est, L.: fugiunt tua gaudia, O.
    * * *
    joy, delight, gladness; source/cause of joy; physical/sensual delight; everlasting blessedness; gaud/gaudy, bead of rosary (Latham)

    Latin-English dictionary > gaudium

  • 2 Liber

    1.
    līber, ĕra, ĕrum (old form, loebesum et loebertatem antiqui dicebant liberum et libertatem. Ita Graeci loibên et leibein, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.; cf. 2. Liber), adj. [Gr. root liph-, liptô, to desire; cf. Sanscr. lub-dhas, desirous; Lat. libet, libido], that acts according to his own will and pleasure, is his own master; free, unrestricted, unrestrained, unimpeded, unshackled; independent, frank, open, bold (opp. servus, servilis).
    I.
    In gen.; constr. absol., with ab, the abl., and poet. also with gen.
    (α).
    Absol.:

    dictum est ab eruditissimis viris, nisi sapientem liberum esse neminem. Quid est enim libertas? Potestas vivendi ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    an ille mihi liber, cui mulier imperat, cui leges imponit, praescribit, jubet, vetat? etc.,

    id. ib. 5, 2, 36:

    ad scribendi licentiam liber,

    id. N. D. 1, 44, 123:

    agri immunes ac liberi,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166:

    integro animo ac libero causam defendere,

    unprejudiced, unbiased, id. Sull. 31, 86:

    liberi ad causas solutique veniebant,

    not under obligations, not bribed, id. Verr. 2, 2, 78 § 192; cf.:

    libera lingua,

    Plaut. Cist. 1, 2, 9:

    cor liberum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    vocem liberam mittere adversus aliquem,

    Liv. 35, 32, 6:

    libera verba animi proferre,

    Juv. 4, 90: judicium [p. 1057] audientium relinquere integrum ac liberum, Cic. Div. 2, 72, 150:

    aliquid respuere ingenuo liberoque fastidio,

    id. Brut. 67, 236:

    libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio,

    id. Fin. 1, 10, 33:

    tibi uni vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    pars quaestionum vaga et libera et late patens,

    id. de Or. 2, 16, 67:

    liberum arbitrium eis populo Romano permittente,

    Liv. 31, 11 fin.; cf. id. 37, 1, 5:

    mandata,

    full powers, unlimited authority, id. 37, 56; 38, 8:

    fenus,

    unlimited, id. 35, 7: custodia, free custody (i. e. confinement to a house or to a town), id. 24, 45; Vell. 1, 11, 1;

    v. custodia, II.: legatio, v. legatio: suffragia,

    the right of voting freely, Juv. 8, 211:

    locus,

    free from intruders, undisturbed, secure, Plaut. Poen. 1, 1, 49; 3, 2, 25; id. Cas. 3, 2, 4: aedes, a free house, free dwelling (assigned to the use of ambassadors of friendly nations during their stay in Rome), Liv. 30, 17 fin.; 35, 23; 42, 6:

    lectulus,

    i. e. not shared with a wife, Cic. Att. 14, 13, 5: toga ( poet. for virilis toga), a man's (prop. of one who is his own master), Ov. F. 3, 771:

    vestis,

    id. ib. 3, 777:

    libera omnia sibi servare,

    to reserve to one's self full liberty, Plin. Ep. 1, 5.— Comp.:

    hoc liberiores et solutiores sumus, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 3, 8:

    est finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum licentia liberior,

    id. de Or. 1, 16, 70:

    liberiores litterae,

    id. Att. 1, 13, 1:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    freer, more unrestrained, more cheerful, id. Lael. 18 fin.:

    paulo liberior sententia,

    Quint. 4, 2, 121:

    liberior in utramque partem disputatio,

    id. 7, 2, 14:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 9, 4, 130:

    officia liberiora plenioraque,

    id. 6, 1, 9:

    (flumina) campo recepta Liberioris aquae,

    freer, less impeded, Ov. M. 1, 41; cf.:

    (Tiberinus) campo liberiore natat,

    freer, opener, id. F. 4, 292:

    liberiore frui caelo,

    freer, opener, id. M. 15, 301.— Sup.:

    liberrimum hominum genus, comici veteres tradunt, etc.,

    the frankest, most free-spoken, Quint. 12, 2, 22; cf.:

    liberrime Lolli,

    most frank, most ingenuous, Hor. Ep. 1, 18, 1:

    indignatio,

    id. Epod. 4, 10.—
    (β).
    Free or exempt from, void of; with ab:

    Mamertini vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23; cf.:

    (consul) solutus a cupiditatibus, liber a delictis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    ab observando homine perverso liber,

    id. Att. 1, 13, 2:

    liber a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius,

    id. Ac. 2, 39, 123:

    ab omni animi perturbatione liber,

    id. Off. 1, 20, 67; id. N. D. 2, 21, 55:

    loca abdita et ab arbitris libera,

    id. Att. 15, 16, B:

    libera a ferro crura,

    Ov. P. 1, 6, 32:

    animus liber a partibus rei publicae,

    Sall. C. 4.—
    (γ).
    With abl.:

    animus omni liber curā et angore,

    free from, without, Cic. Fin. 1, 15:

    animus religione,

    Liv. 2, 36:

    animus cogitationibus aliis,

    Quint. 11, 2, 35:

    mens omnibus vitiis,

    id. 12, 1, 4; cf.:

    liberis odio et gratia mentibus,

    id. 5, 11, 37:

    omni liber metu,

    Liv. 7, 34:

    liber invidia,

    Quint. 12, 11, 7:

    equus carcere,

    Ov. Am. 2, 9, 20.—
    (δ).
    With gen. ( poet.):

    liber laborum,

    Hor. A. P. 212:

    fati gens Lydia,

    Verg. A. 10, 154:

    curarum,

    Luc. 4, 384. — Comp.:

    liberior campi,

    having a wider space, Stat. S. 4, 2, 24.—
    (ε).
    Liberum est, with subject-clause:

    quam (opinionem) sequi magis probantibus liberum est,

    it is free, permitted, allowable, Quint. 6, 3, 112; Plin. Ep. 1, 8:

    dies eligere certos liberum erat,

    Plin. 30, 2, 6, § 16.—So in abl. absol.:

    libero, quid firmaret mutaretve,

    Tac. A. 3, 60.
    II.
    In partic.
    A.
    Free, in a social point of view, not a slave (opp. servus;

    also to ingenuus): neque vendendam censes quae libera est,

    Ter. Ad. 2, 1, 40; cf. id. ib. v. 28:

    dis habeo gratiam quom aliquot affuerunt liberae, because slaves were not permitted to testify,

    id. And. 4, 4, 32; opp. ingenuus, free-born:

    quid ea? ingenuan' an festucā facta e servā liberast?

    Plaut. Mil. 1, 1, 14:

    in jure civili, qui est matre liberā, liber est,

    Cic. N. D. 3, 18, 45; id. Caecin. 36, 96:

    si neque censu, neque vindictā, nec testamento liber factus est (servus), non est liber,

    id. Top. 2, 10:

    quae (assentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

    of a freeman, id. Lael. 24, 89; Quint. 11, 1, 43:

    liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini,

    Gai. Inst. 1, 10; cf. sqq.: ex ancilla et libero jure gentium servus nascitur, id. ib. 1, 82; cf. § 85; Paul. Sent. 2, 24, 1 sqq.—
    B.
    Free, in a political point of view;

    said both of a people not under monarchical rule and of one not in subjection to another people,

    Cic. Rep. 1, 32, 48; cf.:

    ut ex nimia potentia principum oritur interitus principum, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa servitute afficit,

    id. ib. 1, 44, 68:

    liber populus,

    id. ib. 3, 34, 46:

    (Demaratus) vir liber ac fortis,

    democratic, republican, fond of liberty, id. ib. 2, 19, 34:

    civitates liberae atque immunes,

    free from service, Liv. 37, 55:

    provinciae civitatesque liberae,

    Suet. Vesp. 8:

    libera ac foederata oppida,

    id. Calig. 3:

    Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit,

    Juv. 8, 244.—
    C.
    In a bad sense, esp. with reference to sensual pleasure, unbridled, unchecked, unrestrained, licentious:

    quam liber harum rerum multarum siet (Juppiter),

    Plaut. Am. prol. 105:

    adulescens imprudens et liber,

    Ter. Eun. 3, 1, 40; cf.:

    sit adulescentia liberior,

    somewhat freer, Cic. Cael. 18, 42:

    amores soluti et liberi,

    id. Rep. 4, 4, 4:

    consuetudo peccandi,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177.—Hence, adv.: lībĕrē, freely, unrestrictedly, without let or hinderance; frankly, openly, boldly:

    qui nihil dicit, nihil facit, nihil cogitat denique, nisi libenter ac libere,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    animus somno relaxatus solute movetur et libere,

    id. Div. 2, 48, 100:

    respirare,

    id. Quint. 11, 39:

    constanter et libere (me gessi),

    id. Att. 4, 16, 9:

    consilium dare,

    id. Lael. 13, 44:

    aliquid magis accusatorie quam libere dixisse,

    id. Verr. 2, 2, 72, § 176:

    omnia libere fingimus et impune,

    Quint. 6, 1, 43:

    ut ingredi libere (oratio), non ut licenter videatur errare,

    Cic. Or. 23, 77.— Comp.:

    liberius vivendi fuit potestas,

    Ter. And. 1, 1, 23:

    loqui,

    Cic. Planc. 13, 33:

    fortius liberiusque defendere,

    Quint. 12, 1, 21:

    liberius si Dixero quid,

    Hor. S. 1, 4, 103:

    maledicere,

    id. ib. 2, 8, 37:

    longius et liberius exseritur digitus,

    Quint. 11, 3, 92; cf. id. 11, 3, 97:

    ipsaque tellus Omnia liberius, nullo poscente, ferebat,

    freely, of itself, spontaneously, Verg. G. 1, 127.
    2.
    līber, ĕri ( gen. plur. liberūm, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 9; Turp. ap. Non. 495, 26; Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40; 2, 1, 30, § 77; Tac. A. 2, 38; 3, 25 saep.; cf. Cic. Or. 46, 155;

    but also: liberorum,

    Cic. Verr. 2, 1, 30, § 76; 2, 5, 42, § 109), m. [1. liber], a child.
    I.
    Sing. (post-class. and rare):

    si quis maximam portionem libero relinquat,

    Cod. Just. 3, 28, 33; 5, 9, 8 fin.; Quint. Decl. 2, 8.—
    II.
    Plur., children (freq.; but in class. Lat. only of children with reference to their parents: pueri = children in general, as younger than adulescentes; cf. Krebs, Antibarb. p. 657 sq.).
    A.
    Lit.: liberorum genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.): liberorum sibi quaesendum gratia, id. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):

    cum conjugibus et liberis,

    Cic. Att. 8, 2, 3:

    eum ex C. Fadii filiā liberos habuisse,

    id. ib. 16, 11, 1:

    liberos procreare,

    id. Tusc. 5, 37, 109:

    suscipere liberos,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    per liberos te precor,

    Hor. Epod. 5, 5:

    dulces,

    id. ib. 2, 40:

    parvuli,

    Quint. 2, 15, 8;

    opp. parentes,

    id. 11, 1, 82; 3, 7, 18; 26; 6, 1, 18; 6, 5 al.: mater quae liberos, quasi oculos (amisit), orba est, Sulp. ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: jus trium liberorum, under the emperors, a privilege enjoyed by those who had three legitimate children (it consisted in the permission to fill a public office before one's twenty-fifth year, and in freedom from personal burdens); this privilege was sometimes also bestowed on those who had fewer than three children, or even none at all; also of one child:

    non est sine liberis, cui vel unus filius unave filia est,

    Dig. 50, 16, 148; Plaut. Aul. 4, 10, 6; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. Heaut. 1, 1, 99; id. And. 5, 3, 20; Cic. Phil. 1, 1, 2; id. de Imp. Pomp. 12, 33; id. Verr. 2, 1, 15, § 40; ib. 30, § 76 Zumpt; cf. also Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    neque ejus legendam filiam (virginem Vestalem)... qui liberos tres haberet,

    Gell. 1, 12, 8:

    uxores duxerant, ex quibus plerique liberos habebant,

    Caes. B. C. 3, 110, 2.—Of grandchildren and great-grandchildren:

    liberorum appellatione nepotes et pronepotes ceterique qui ex his descendunt, continentur,

    Dig. 50, 16, 220; cf.:

    liberi usque ad trinepotem, ultra hos posteriores vocantur,

    ib. 38, 10, 10, § 7:

    habitus sis in liberum loco,

    Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40.—
    2.
    Esp.
    (α).
    Of sons (opp. daughters):

    procreavit liberos septem totidemque filias,

    Hyg. Fab. 9.—
    (β).
    Of children in gen. = pueri:

    praecepta Chrysippi de liberorum educatione,

    Quint. 1, 11, 17; cf.: Catus aut de liberis educandis, the title of a book by Varro, v. Gell. 4, 19, 2; Macr. S. 3, 6, 5.—
    B.
    Transf., of animals, young:

    liberis orbas oves,

    Plaut. Capt. 4, 2, 38.—Comically:

    quaerunt litterae hae sibi liberos: alia aliam scandit,

    Plaut. Ps. 1, 1, 23.
    3.
    Līber, ĕri (Sabine collat. form, loebasius, acc. to Serv. Verg. G. 1, 7; cf. 1. liber, and libertas init.), m. [Gr. leibô, to pour; loibê, a drink - offering; Lat. libare], an old Italian deity, who presided over planting and fructification; afterwards identified with the Greek Bacchus:

    hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt. Sed quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera: quod in Libera servant, in Libero non item,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf. Serv. Verg. G. 1, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19:

    tertio (invocabo) Cererem et Liberum, quod horum fructus maxime necessarii ad victum: ab his enim cibus et potio venit e fundo,

    Varr. R. R. 1, 1, 5:

    Liber et alma Ceres,

    Verg. G. 1, 7:

    ex aede Liberi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 128;

    in a pun with 1. liber,

    Plaut. Capt. 3, 4, 46; cf. id. Curc. 1, 2, 21; id. Stich. 5, 4, 17; so in a pun with liber, free:

    quiaque adeo me complevi flore Liberi, Magis libera uti lingua collibitum est mihi,

    Plaut. Cist. 1, 2, 8; cf.:

    salve, anime mi, lepos Liberi, ut veteris ego sum cupida, etc.,

    id. Curc. 1, 2, 3.— Connected with pater:

    sic factum, ut Libero patri repertori vitis hirci immolarentur,

    Varr. R. R. 1, 2, 19:

    Romulus et Liber pater,

    Hor. Ep. 2, 1, 5:

    per vestigia Liberi patris,

    Plin. 4, 10, 17, § 39:

    patre favente Libero fetis palmitibus,

    Col. 3, 21, 3:

    Libero patri in monte res divina celebratur,

    Macr. S. 1, 18, 4.—
    B.
    Meton., wine:

    illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant: ut cum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum: ex quo illud Terentii (Eun. 4, 5, 6): sine Cerere et Libero friget Venus,

    Cic. N. D. 2, 23, 60:

    Liberum et Cererem pro vino et pane,

    Quint. 8, 6, 24; cf. also Plaut. Curc. 1, 2, 4 supra:

    sed pressum Calibus ducere Liberum Si gestis, etc.,

    Hor. C. 4, 12, 14:

    condita cum verax aperit praecordia Liber,

    id. S. 1, 4, 89.
    4.
    lĭber, bri, m. [Gr. lepein, to peel; lepos, lepis; cf. lobos], the inner bark or rind of a tree.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    obducuntur libro aut cortice trunci,

    Cic. N. D. 2, 47, 120:

    colligatae libris (arundines),

    Varr. R. R. 1, 8, 4:

    udoque docent (germen) inolescere libro,

    Verg. G. 2, 77:

    natam libro et silvestri subere clausam,

    id. A. 11, 554; id. E. 10, 67:

    quam denso fascia libro,

    Juv. 6, 263.—
    B.
    Esp., because the ancients used the bark or rind of trees to write upon; usually the thin rind of the Egyptian papyrus, on which the books of the Greeks and Romans were usually written (v. Dict. of Antiq. p. 587 sq.):

    antea non fuisse chartarum usum. In palmarum foliis primo scriptitatum, dein quarundam arborum libris,

    Plin. 13, 11, 21, § 69.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Paper, parchment, or rolls of any substance used to write upon (cf.:

    charta, membrana): quasi quom in libro scribuntur calamo litterae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 131.—
    B.
    Most freq. a book, work, treatise:

    Demetrii liber de concordia,

    Cic. Att. 8, 12, 6:

    quas (sententias) hoc libro exposui,

    id. Lael. 1, 3; cf. id. ib. 1, 5:

    dixi in eo libro, quem de rebus rusticis scripsi,

    id. de Sen. 15, 54:

    libros pervolutare,

    id. Att. 5, 12, 2:

    evolvere,

    id. Tusc. 1, 11, 24:

    volvere,

    id. Brut. 87, 298:

    legere,

    id. Fam. 6, 6, 8:

    edere,

    id. Fat. 1, 1:

    libri confectio,

    id. de Sen. 1, 1:

    tempus ad libros vacuum,

    id. Rep. 1, 9, 14:

    cujus (Platonis) in libris,

    id. ib. 1, 10, 16:

    in Graecorum libris,

    id. ib. 2, 11, 21:

    librum, si malus est, nequeo laudare,

    Juv. 3, 41:

    actorum libri,

    the official gazette, id. 9, 84; cf. 2, 136; and v. Dict. Antiq. s. v. Acta.—
    C.
    In partic.
    1.
    A division of a work a look:

    tres libri perfecti sunt de Natura Deorum,

    Cic. Div. 2, 1, 3:

    hi tres libri (de Officiis),

    id. Off. 3, 33, 121:

    sermo in novem libros distributus,

    id. Q. Fr. 3, 5, 1:

    dictum est in libro superiore,

    id. Off. 2, 13, 43 [p. 1058] sicut superiore libro continetur, Quint. 11, 1, 1:

    versus de libro Ennii annali sexto,

    id. 6, 3, 86:

    liber primus, secundus, tertius, etc.,

    id. 8, 1, 2; 10, 2, 20; 11, 1, 4 al. —Sometimes, in this latter case, liber is omitted:

    in T. Livii primo,

    Quint. 9, 2, 37:

    in tertio de Oratore,

    id. 9, 1, 26:

    legi tuum nuper quartum de Finibus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32.—
    2.
    In relig. or pub. law lang., a religious book, scriptures; a statute - book, code:

    decemviris adire libros jussis,

    i. e. the Sibylline books, Liv. 34, 55; 21, 62; 25, 12:

    se cum legeret libros, recordatum esse, etc.,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    ut in libris est Etruscorum,

    id. Div. 2, 23, 50; id. Att. 9, 9, 3:

    caerimoniarum,

    rituals, Tac. A. 3, 38.—
    D.
    A list, catalogue, register, Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167.—
    E.
    A letter, epistle, Nep. Lys. 4, 2; Plin. Ep. 2, 1, 5.—
    F.
    A rescript, decree (post-Aug.):

    liber principis severus et tamen moderatus,

    Plin. Ep. 5, 14, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > Liber

  • 3 liber

    1.
    līber, ĕra, ĕrum (old form, loebesum et loebertatem antiqui dicebant liberum et libertatem. Ita Graeci loibên et leibein, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.; cf. 2. Liber), adj. [Gr. root liph-, liptô, to desire; cf. Sanscr. lub-dhas, desirous; Lat. libet, libido], that acts according to his own will and pleasure, is his own master; free, unrestricted, unrestrained, unimpeded, unshackled; independent, frank, open, bold (opp. servus, servilis).
    I.
    In gen.; constr. absol., with ab, the abl., and poet. also with gen.
    (α).
    Absol.:

    dictum est ab eruditissimis viris, nisi sapientem liberum esse neminem. Quid est enim libertas? Potestas vivendi ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    an ille mihi liber, cui mulier imperat, cui leges imponit, praescribit, jubet, vetat? etc.,

    id. ib. 5, 2, 36:

    ad scribendi licentiam liber,

    id. N. D. 1, 44, 123:

    agri immunes ac liberi,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166:

    integro animo ac libero causam defendere,

    unprejudiced, unbiased, id. Sull. 31, 86:

    liberi ad causas solutique veniebant,

    not under obligations, not bribed, id. Verr. 2, 2, 78 § 192; cf.:

    libera lingua,

    Plaut. Cist. 1, 2, 9:

    cor liberum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    vocem liberam mittere adversus aliquem,

    Liv. 35, 32, 6:

    libera verba animi proferre,

    Juv. 4, 90: judicium [p. 1057] audientium relinquere integrum ac liberum, Cic. Div. 2, 72, 150:

    aliquid respuere ingenuo liberoque fastidio,

    id. Brut. 67, 236:

    libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio,

    id. Fin. 1, 10, 33:

    tibi uni vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    pars quaestionum vaga et libera et late patens,

    id. de Or. 2, 16, 67:

    liberum arbitrium eis populo Romano permittente,

    Liv. 31, 11 fin.; cf. id. 37, 1, 5:

    mandata,

    full powers, unlimited authority, id. 37, 56; 38, 8:

    fenus,

    unlimited, id. 35, 7: custodia, free custody (i. e. confinement to a house or to a town), id. 24, 45; Vell. 1, 11, 1;

    v. custodia, II.: legatio, v. legatio: suffragia,

    the right of voting freely, Juv. 8, 211:

    locus,

    free from intruders, undisturbed, secure, Plaut. Poen. 1, 1, 49; 3, 2, 25; id. Cas. 3, 2, 4: aedes, a free house, free dwelling (assigned to the use of ambassadors of friendly nations during their stay in Rome), Liv. 30, 17 fin.; 35, 23; 42, 6:

    lectulus,

    i. e. not shared with a wife, Cic. Att. 14, 13, 5: toga ( poet. for virilis toga), a man's (prop. of one who is his own master), Ov. F. 3, 771:

    vestis,

    id. ib. 3, 777:

    libera omnia sibi servare,

    to reserve to one's self full liberty, Plin. Ep. 1, 5.— Comp.:

    hoc liberiores et solutiores sumus, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 3, 8:

    est finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum licentia liberior,

    id. de Or. 1, 16, 70:

    liberiores litterae,

    id. Att. 1, 13, 1:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    freer, more unrestrained, more cheerful, id. Lael. 18 fin.:

    paulo liberior sententia,

    Quint. 4, 2, 121:

    liberior in utramque partem disputatio,

    id. 7, 2, 14:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 9, 4, 130:

    officia liberiora plenioraque,

    id. 6, 1, 9:

    (flumina) campo recepta Liberioris aquae,

    freer, less impeded, Ov. M. 1, 41; cf.:

    (Tiberinus) campo liberiore natat,

    freer, opener, id. F. 4, 292:

    liberiore frui caelo,

    freer, opener, id. M. 15, 301.— Sup.:

    liberrimum hominum genus, comici veteres tradunt, etc.,

    the frankest, most free-spoken, Quint. 12, 2, 22; cf.:

    liberrime Lolli,

    most frank, most ingenuous, Hor. Ep. 1, 18, 1:

    indignatio,

    id. Epod. 4, 10.—
    (β).
    Free or exempt from, void of; with ab:

    Mamertini vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23; cf.:

    (consul) solutus a cupiditatibus, liber a delictis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    ab observando homine perverso liber,

    id. Att. 1, 13, 2:

    liber a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius,

    id. Ac. 2, 39, 123:

    ab omni animi perturbatione liber,

    id. Off. 1, 20, 67; id. N. D. 2, 21, 55:

    loca abdita et ab arbitris libera,

    id. Att. 15, 16, B:

    libera a ferro crura,

    Ov. P. 1, 6, 32:

    animus liber a partibus rei publicae,

    Sall. C. 4.—
    (γ).
    With abl.:

    animus omni liber curā et angore,

    free from, without, Cic. Fin. 1, 15:

    animus religione,

    Liv. 2, 36:

    animus cogitationibus aliis,

    Quint. 11, 2, 35:

    mens omnibus vitiis,

    id. 12, 1, 4; cf.:

    liberis odio et gratia mentibus,

    id. 5, 11, 37:

    omni liber metu,

    Liv. 7, 34:

    liber invidia,

    Quint. 12, 11, 7:

    equus carcere,

    Ov. Am. 2, 9, 20.—
    (δ).
    With gen. ( poet.):

    liber laborum,

    Hor. A. P. 212:

    fati gens Lydia,

    Verg. A. 10, 154:

    curarum,

    Luc. 4, 384. — Comp.:

    liberior campi,

    having a wider space, Stat. S. 4, 2, 24.—
    (ε).
    Liberum est, with subject-clause:

    quam (opinionem) sequi magis probantibus liberum est,

    it is free, permitted, allowable, Quint. 6, 3, 112; Plin. Ep. 1, 8:

    dies eligere certos liberum erat,

    Plin. 30, 2, 6, § 16.—So in abl. absol.:

    libero, quid firmaret mutaretve,

    Tac. A. 3, 60.
    II.
    In partic.
    A.
    Free, in a social point of view, not a slave (opp. servus;

    also to ingenuus): neque vendendam censes quae libera est,

    Ter. Ad. 2, 1, 40; cf. id. ib. v. 28:

    dis habeo gratiam quom aliquot affuerunt liberae, because slaves were not permitted to testify,

    id. And. 4, 4, 32; opp. ingenuus, free-born:

    quid ea? ingenuan' an festucā facta e servā liberast?

    Plaut. Mil. 1, 1, 14:

    in jure civili, qui est matre liberā, liber est,

    Cic. N. D. 3, 18, 45; id. Caecin. 36, 96:

    si neque censu, neque vindictā, nec testamento liber factus est (servus), non est liber,

    id. Top. 2, 10:

    quae (assentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

    of a freeman, id. Lael. 24, 89; Quint. 11, 1, 43:

    liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini,

    Gai. Inst. 1, 10; cf. sqq.: ex ancilla et libero jure gentium servus nascitur, id. ib. 1, 82; cf. § 85; Paul. Sent. 2, 24, 1 sqq.—
    B.
    Free, in a political point of view;

    said both of a people not under monarchical rule and of one not in subjection to another people,

    Cic. Rep. 1, 32, 48; cf.:

    ut ex nimia potentia principum oritur interitus principum, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa servitute afficit,

    id. ib. 1, 44, 68:

    liber populus,

    id. ib. 3, 34, 46:

    (Demaratus) vir liber ac fortis,

    democratic, republican, fond of liberty, id. ib. 2, 19, 34:

    civitates liberae atque immunes,

    free from service, Liv. 37, 55:

    provinciae civitatesque liberae,

    Suet. Vesp. 8:

    libera ac foederata oppida,

    id. Calig. 3:

    Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit,

    Juv. 8, 244.—
    C.
    In a bad sense, esp. with reference to sensual pleasure, unbridled, unchecked, unrestrained, licentious:

    quam liber harum rerum multarum siet (Juppiter),

    Plaut. Am. prol. 105:

    adulescens imprudens et liber,

    Ter. Eun. 3, 1, 40; cf.:

    sit adulescentia liberior,

    somewhat freer, Cic. Cael. 18, 42:

    amores soluti et liberi,

    id. Rep. 4, 4, 4:

    consuetudo peccandi,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177.—Hence, adv.: lībĕrē, freely, unrestrictedly, without let or hinderance; frankly, openly, boldly:

    qui nihil dicit, nihil facit, nihil cogitat denique, nisi libenter ac libere,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    animus somno relaxatus solute movetur et libere,

    id. Div. 2, 48, 100:

    respirare,

    id. Quint. 11, 39:

    constanter et libere (me gessi),

    id. Att. 4, 16, 9:

    consilium dare,

    id. Lael. 13, 44:

    aliquid magis accusatorie quam libere dixisse,

    id. Verr. 2, 2, 72, § 176:

    omnia libere fingimus et impune,

    Quint. 6, 1, 43:

    ut ingredi libere (oratio), non ut licenter videatur errare,

    Cic. Or. 23, 77.— Comp.:

    liberius vivendi fuit potestas,

    Ter. And. 1, 1, 23:

    loqui,

    Cic. Planc. 13, 33:

    fortius liberiusque defendere,

    Quint. 12, 1, 21:

    liberius si Dixero quid,

    Hor. S. 1, 4, 103:

    maledicere,

    id. ib. 2, 8, 37:

    longius et liberius exseritur digitus,

    Quint. 11, 3, 92; cf. id. 11, 3, 97:

    ipsaque tellus Omnia liberius, nullo poscente, ferebat,

    freely, of itself, spontaneously, Verg. G. 1, 127.
    2.
    līber, ĕri ( gen. plur. liberūm, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 9; Turp. ap. Non. 495, 26; Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40; 2, 1, 30, § 77; Tac. A. 2, 38; 3, 25 saep.; cf. Cic. Or. 46, 155;

    but also: liberorum,

    Cic. Verr. 2, 1, 30, § 76; 2, 5, 42, § 109), m. [1. liber], a child.
    I.
    Sing. (post-class. and rare):

    si quis maximam portionem libero relinquat,

    Cod. Just. 3, 28, 33; 5, 9, 8 fin.; Quint. Decl. 2, 8.—
    II.
    Plur., children (freq.; but in class. Lat. only of children with reference to their parents: pueri = children in general, as younger than adulescentes; cf. Krebs, Antibarb. p. 657 sq.).
    A.
    Lit.: liberorum genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.): liberorum sibi quaesendum gratia, id. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):

    cum conjugibus et liberis,

    Cic. Att. 8, 2, 3:

    eum ex C. Fadii filiā liberos habuisse,

    id. ib. 16, 11, 1:

    liberos procreare,

    id. Tusc. 5, 37, 109:

    suscipere liberos,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    per liberos te precor,

    Hor. Epod. 5, 5:

    dulces,

    id. ib. 2, 40:

    parvuli,

    Quint. 2, 15, 8;

    opp. parentes,

    id. 11, 1, 82; 3, 7, 18; 26; 6, 1, 18; 6, 5 al.: mater quae liberos, quasi oculos (amisit), orba est, Sulp. ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: jus trium liberorum, under the emperors, a privilege enjoyed by those who had three legitimate children (it consisted in the permission to fill a public office before one's twenty-fifth year, and in freedom from personal burdens); this privilege was sometimes also bestowed on those who had fewer than three children, or even none at all; also of one child:

    non est sine liberis, cui vel unus filius unave filia est,

    Dig. 50, 16, 148; Plaut. Aul. 4, 10, 6; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. Heaut. 1, 1, 99; id. And. 5, 3, 20; Cic. Phil. 1, 1, 2; id. de Imp. Pomp. 12, 33; id. Verr. 2, 1, 15, § 40; ib. 30, § 76 Zumpt; cf. also Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    neque ejus legendam filiam (virginem Vestalem)... qui liberos tres haberet,

    Gell. 1, 12, 8:

    uxores duxerant, ex quibus plerique liberos habebant,

    Caes. B. C. 3, 110, 2.—Of grandchildren and great-grandchildren:

    liberorum appellatione nepotes et pronepotes ceterique qui ex his descendunt, continentur,

    Dig. 50, 16, 220; cf.:

    liberi usque ad trinepotem, ultra hos posteriores vocantur,

    ib. 38, 10, 10, § 7:

    habitus sis in liberum loco,

    Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40.—
    2.
    Esp.
    (α).
    Of sons (opp. daughters):

    procreavit liberos septem totidemque filias,

    Hyg. Fab. 9.—
    (β).
    Of children in gen. = pueri:

    praecepta Chrysippi de liberorum educatione,

    Quint. 1, 11, 17; cf.: Catus aut de liberis educandis, the title of a book by Varro, v. Gell. 4, 19, 2; Macr. S. 3, 6, 5.—
    B.
    Transf., of animals, young:

    liberis orbas oves,

    Plaut. Capt. 4, 2, 38.—Comically:

    quaerunt litterae hae sibi liberos: alia aliam scandit,

    Plaut. Ps. 1, 1, 23.
    3.
    Līber, ĕri (Sabine collat. form, loebasius, acc. to Serv. Verg. G. 1, 7; cf. 1. liber, and libertas init.), m. [Gr. leibô, to pour; loibê, a drink - offering; Lat. libare], an old Italian deity, who presided over planting and fructification; afterwards identified with the Greek Bacchus:

    hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt. Sed quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera: quod in Libera servant, in Libero non item,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf. Serv. Verg. G. 1, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19:

    tertio (invocabo) Cererem et Liberum, quod horum fructus maxime necessarii ad victum: ab his enim cibus et potio venit e fundo,

    Varr. R. R. 1, 1, 5:

    Liber et alma Ceres,

    Verg. G. 1, 7:

    ex aede Liberi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 128;

    in a pun with 1. liber,

    Plaut. Capt. 3, 4, 46; cf. id. Curc. 1, 2, 21; id. Stich. 5, 4, 17; so in a pun with liber, free:

    quiaque adeo me complevi flore Liberi, Magis libera uti lingua collibitum est mihi,

    Plaut. Cist. 1, 2, 8; cf.:

    salve, anime mi, lepos Liberi, ut veteris ego sum cupida, etc.,

    id. Curc. 1, 2, 3.— Connected with pater:

    sic factum, ut Libero patri repertori vitis hirci immolarentur,

    Varr. R. R. 1, 2, 19:

    Romulus et Liber pater,

    Hor. Ep. 2, 1, 5:

    per vestigia Liberi patris,

    Plin. 4, 10, 17, § 39:

    patre favente Libero fetis palmitibus,

    Col. 3, 21, 3:

    Libero patri in monte res divina celebratur,

    Macr. S. 1, 18, 4.—
    B.
    Meton., wine:

    illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant: ut cum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum: ex quo illud Terentii (Eun. 4, 5, 6): sine Cerere et Libero friget Venus,

    Cic. N. D. 2, 23, 60:

    Liberum et Cererem pro vino et pane,

    Quint. 8, 6, 24; cf. also Plaut. Curc. 1, 2, 4 supra:

    sed pressum Calibus ducere Liberum Si gestis, etc.,

    Hor. C. 4, 12, 14:

    condita cum verax aperit praecordia Liber,

    id. S. 1, 4, 89.
    4.
    lĭber, bri, m. [Gr. lepein, to peel; lepos, lepis; cf. lobos], the inner bark or rind of a tree.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    obducuntur libro aut cortice trunci,

    Cic. N. D. 2, 47, 120:

    colligatae libris (arundines),

    Varr. R. R. 1, 8, 4:

    udoque docent (germen) inolescere libro,

    Verg. G. 2, 77:

    natam libro et silvestri subere clausam,

    id. A. 11, 554; id. E. 10, 67:

    quam denso fascia libro,

    Juv. 6, 263.—
    B.
    Esp., because the ancients used the bark or rind of trees to write upon; usually the thin rind of the Egyptian papyrus, on which the books of the Greeks and Romans were usually written (v. Dict. of Antiq. p. 587 sq.):

    antea non fuisse chartarum usum. In palmarum foliis primo scriptitatum, dein quarundam arborum libris,

    Plin. 13, 11, 21, § 69.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Paper, parchment, or rolls of any substance used to write upon (cf.:

    charta, membrana): quasi quom in libro scribuntur calamo litterae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 131.—
    B.
    Most freq. a book, work, treatise:

    Demetrii liber de concordia,

    Cic. Att. 8, 12, 6:

    quas (sententias) hoc libro exposui,

    id. Lael. 1, 3; cf. id. ib. 1, 5:

    dixi in eo libro, quem de rebus rusticis scripsi,

    id. de Sen. 15, 54:

    libros pervolutare,

    id. Att. 5, 12, 2:

    evolvere,

    id. Tusc. 1, 11, 24:

    volvere,

    id. Brut. 87, 298:

    legere,

    id. Fam. 6, 6, 8:

    edere,

    id. Fat. 1, 1:

    libri confectio,

    id. de Sen. 1, 1:

    tempus ad libros vacuum,

    id. Rep. 1, 9, 14:

    cujus (Platonis) in libris,

    id. ib. 1, 10, 16:

    in Graecorum libris,

    id. ib. 2, 11, 21:

    librum, si malus est, nequeo laudare,

    Juv. 3, 41:

    actorum libri,

    the official gazette, id. 9, 84; cf. 2, 136; and v. Dict. Antiq. s. v. Acta.—
    C.
    In partic.
    1.
    A division of a work a look:

    tres libri perfecti sunt de Natura Deorum,

    Cic. Div. 2, 1, 3:

    hi tres libri (de Officiis),

    id. Off. 3, 33, 121:

    sermo in novem libros distributus,

    id. Q. Fr. 3, 5, 1:

    dictum est in libro superiore,

    id. Off. 2, 13, 43 [p. 1058] sicut superiore libro continetur, Quint. 11, 1, 1:

    versus de libro Ennii annali sexto,

    id. 6, 3, 86:

    liber primus, secundus, tertius, etc.,

    id. 8, 1, 2; 10, 2, 20; 11, 1, 4 al. —Sometimes, in this latter case, liber is omitted:

    in T. Livii primo,

    Quint. 9, 2, 37:

    in tertio de Oratore,

    id. 9, 1, 26:

    legi tuum nuper quartum de Finibus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32.—
    2.
    In relig. or pub. law lang., a religious book, scriptures; a statute - book, code:

    decemviris adire libros jussis,

    i. e. the Sibylline books, Liv. 34, 55; 21, 62; 25, 12:

    se cum legeret libros, recordatum esse, etc.,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    ut in libris est Etruscorum,

    id. Div. 2, 23, 50; id. Att. 9, 9, 3:

    caerimoniarum,

    rituals, Tac. A. 3, 38.—
    D.
    A list, catalogue, register, Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167.—
    E.
    A letter, epistle, Nep. Lys. 4, 2; Plin. Ep. 2, 1, 5.—
    F.
    A rescript, decree (post-Aug.):

    liber principis severus et tamen moderatus,

    Plin. Ep. 5, 14, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > liber

  • 4 gaudium

    gaudĭum, ii (apoc. form gau, like cael for caelum, do for domum: replet te laetificum gau, Enn. ap. Auson. Technop. 144; Ann. 451 Vahl.), n. [id.], inward joy, joy, gladness, delight (opp. laetitia, joy which shows itself externally).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Sing.:

    cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur: cum autem inaniter et effuse animus exsultat, tum illa laetitia gestiens vel nimia dici potest, quam ita definiunt sine ratione animi elationem,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; Sall. C. 48, 1:

    voluptas dicitur etiam in animo... non dicitur laetitia nec gaudium in corpore,

    id. Fin. 2, 4, 13 (cf. under B.):

    veluti ex servitute erepta (plebs) gaudium atque laetitiam agitabat,

    Sall. C. 48, 1:

    exsultare laetitia, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:

    non possum non confiteri, cumulari me maximo gaudio, quod, etc.,

    Cic. Fam. 9, 14, 1:

    gaudio compleri, gaudio afficere,

    id. Fin. 5, 24, 69 sq.:

    tuis litteris perlectis exsilui gaudio,

    id. Fam. 16, 16, 1; cf.:

    cum tuas litteras legissem, incredibili gaudio sum elatus,

    id. ib. 10, 12, 2; id. Rep. 3, 30:

    gaudium, tristitiam ostendimus (manibus),

    Quint. 11, 3, 86:

    missa legatio quae gaudio fungeretur,

    to express their joy, offer their congratulations, Tac. H. 2, 55:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 67; cf.:

    nimio gaudio paene desipere,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    exclamare gaudio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 30; cf.:

    lacrimare gaudio,

    id. Ad. 3, 3, 55: Ha. Gaudio ero vobis. Ad. At edepol nos voluptati tibi, Plaut. Poen. 5, 4, 47:

    quid illud gaudii est?

    Ter. And. 5, 5, 7.—With an object-genitive:

    gaudium periculosi saltus superati,

    Liv. 42, 55, 4.—
    (β).
    Plur.: quocum multa volup ac gaudia clamque palamque, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 247 Vahl.):

    cum me tantis affecistis gaudiis,

    Plaut. Poen. 5, 4, 105; more freq., the outward expressions of joy:

    feminarum praecipue et gaudia insignia erant et luctus,

    Liv. 22, 7, 12 (cf. sing.:

    gaudio exultans,

    id. 21, 42, 3):

    quibus gaudiis exsultabis?

    Cic. Cat. 1, 10, 26:

    ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,

    Sall. C. 61 fin.:

    o qui complexus et gaudia quanta fuerunt!

    Hor. S. 1, 5, 43:

    gaudia prodentem vultum celare,

    id. ib. 2, 5, 104:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30 (cf. gaudeo, II. A.):

    hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

    Ter. And. 5, 5, 8:

    scin' me in quibus sim gaudiis?

    id. Eun. 5, 9, 5.—Prov.:

    Gaudia principium nostri sunt doloris,

    Ov. M. 7, 796.—
    B.
    In partic., sensual pleasure, delight, enjoyment (rare; not in Cic.; cf.

    above the passage,

    Cic. Fin. 2, 4, 13; usually in plur.):

    dediti corporis gaudiis per luxum et ignaviam aetatem agunt,

    Sall. J. 2, 4:

    mutua gaudia,

    Lucr. 4, 1205; 5, 854:

    communia,

    id. 4, 1196; cf. ib. 1106; Tib. 1, 5, 39; Hor. C. 3, 6, 28:

    non umquam reputant quanti sibi gaudia constent,

    Juv. 6, 365:

    vini atque cibi,

    id. 10, 204:

    cenae,

    id. 15, 41.—In sing.:

    mihi sibique pestiferum hinc abstulit gaudium,

    Liv. 1, 58, 8.—
    II.
    Transf., also, like our joy, for an object which produces joy, a cause or occasion of joy (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ceterum hoc gaudium magna prope clade in Samnio foedatum est,

    Liv. 7, 34, 1:

    non animo solum patrio gratum munus, sed corpori quoque salubre gaudium (sc. reditus filii) fuit,

    id. 37, 37, 7:

    cupidus falsis attingere gaudia palmis, i. e. conjugem,

    Prop. 1, 19, 9:

    fugiunt tua gaudia,

    Ov. H. 15, 109; Phaedr. 4, 20, 27; Petr. 79, 10.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    non omnes (arbores) florent, et sunt tristes quaedam, quaeque non sentiant gaudia annorum,

    Plin. 16, 25, 40, § 95:

    flos est gaudium arborum,

    id. ib.:

    adamas opum gaudium,

    id. 20 praef. § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > gaudium

  • 5 Libentina

    Lĭbentīna ( Lŭb-), ae, f. [id.], usually connected with Venus, the goddess of sensual pleasure, Venus:

    a lubendo libido, libidinosus ac Venus Libentina et Libitina,

    Varr. L. L. 6, § 47 Müll.; id. ap. Non. 64, 14; Cic. N. D. 2, 23, 61: lucus Veneris Lubentinae, Varr. ap. Non. 64, 14; Aug. Civ. Dei, 4, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > Libentina

  • 6 Lubentina

    Lĭbentīna ( Lŭb-), ae, f. [id.], usually connected with Venus, the goddess of sensual pleasure, Venus:

    a lubendo libido, libidinosus ac Venus Libentina et Libitina,

    Varr. L. L. 6, § 47 Müll.; id. ap. Non. 64, 14; Cic. N. D. 2, 23, 61: lucus Veneris Lubentinae, Varr. ap. Non. 64, 14; Aug. Civ. Dei, 4, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > Lubentina

  • 7 voluptarius

    vŏluptārĭus (post-class. collat. form vŏluptŭārĭus, Capitol. Ver. 2; Mart. Cap. 2, § 144; Inscr. Marin. Fratr. Arv. p. 92), a, um, adj. [voluptas], of or belonging [p. 2013] to pleasure or enjoyment, pleasant, agreeable, delightful; devoted to pleasure, sensual, voluptuous: quamquam Stoici communi nomine corporis et animi hêdonên appellant, ego malo laetitiam appellare quasi gestientis animi elationem voluptariam, Cic. Fin. 3, 10, 35:

    res (with amoenae),

    Plaut. Mil. 3, 1, 45:

    locus,

    id. Poen. 3, 2, 25:

    possessiones,

    Cic. Att. 12, 25, 1:

    gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius,

    susceptible of enjoyment, id. de Or. 3, 25, 99:

    Epicurus, homo, ut scis, voluptarius,

    a man devoted to pleasure, a voluptuary, id. Tusc. 2, 7, 18:

    homines,

    id. Fin. 5, 25, 74:

    quem mollem, quem voluptarium dicimus,

    id. Tusc. 5, 31, 88; Plaut. Rud. prol. 54.—As subst.:

    voluptarii atque potatores maximi,

    Plaut. Men. 2, 1, 34; cf.:

    voluptaria, delicata, mollis disciplina,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    disputationes,

    concerning sensual enjoyment, id. de Or. 3, 17, 62:

    secta,

    Sen. Ot. Sap. 7, 3.—
    * Adv.: vŏluptārĭē, voluptuously:

    transactis paucis noctibus,

    App. M. 3, p. 138.

    Lewis & Short latin dictionary > voluptarius

  • 8 libido

    lĭbīdo or lŭbīdo, ĭnis, f. [libet], pleasure, desire, eagerness, longing, fancy, inclination (cf.: appetitio, optatio, cupiditas, cupido, studium).
    I.
    In gen.:

    ubilubido veniet nauseae,

    Cato, R. R. 156, 4; Plaut. Pers. 5, 2, 26; Lucr. 4, 779:

    ex bonis (perturbationibus) libidinem et laetitiam, ut sit laetitia praesentium bonorum, libido futurorum,

    Cic. Tusc. 4, 6, 11:

    ipsa iracundia libidinis est pars: sic enim definitur iracundia, ulciscendi libido,

    id. ib. 3, 5, 11; id. Fin. 3, 9, 32:

    non omnibus delendi urbem libido erat,

    Liv. 5, 42:

    juventus magis in decoris armis et militaribus equis quam in scortis atque conviviis libidinem habebat,

    delighted in, Sall. C. 7:

    tanta libido cum Mario eundi plerosque invaserat,

    id. J. 84; id. ib. 86:

    tanta libidine vulgi auditur,

    Juv. 7, 85:

    rarus sermo illis, et magna libido tacendi,

    id. 2, 14:

    urinae lacessit,

    Gell. 19, 4: est lubido with inf. ( = libet, ante-class.):

    est lubido orationem audire,

    Plaut. Trin. 3, 1, 25; 4, 2, 23:

    est lubido homini suo animo opsequi,

    id. Bacch. 3, 3, 11; id. Men. 1, 1, 7; id. Ep. 2, 2, 56 al.—
    II.
    In partic.
    A.
    Unlawful or inordinate desire, passion, caprice, wilfulness, wantonness:

    ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    ad libidinem suam vexare aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 49, 141: fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero celebrat obscuratque, arbitrarily, according to pleasure or caprice, Sall. C. 8:

    quod positum est in alterius voluntate, ne dicam libidine,

    Cic. Fam. 9, 16, 3:

    ad libidinem aliorum judicare,

    id. Font. 12, 26; id. Fin. 1, 6, 19:

    instruitur acies ad libidinem militum,

    Liv. 25, 21.—
    B.
    Sensual desire, lust (the usual meaning in plur.):

    procreandi,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    libidinis ministri,

    id. Lael. 10, 35:

    commiscendorum corporum mirae libidines,

    id. N. D. 2, 51, 128:

    qui voluptatum libidine feruntur,

    id. Tusc. 3, 2, 4:

    qui feruntur libidine,

    id. ib. 3, 5, 11:

    libidine accendi,

    Sall. C. 28:

    mala libido Lucretiae per vim stuprandae,

    Liv. 1, 57; Suet. Aug. 69; id. Galb. 22; Col. 8, 11, 6:

    eadem summis pariter minimisque libido,

    Juv. 6, 349:

    saltante libidine,

    i. e. passion goading on, id. 6, 318.—Esp., of unnatural lust, Suet. Aug. 71; Paul. Sent. 5, 23, 13. —Of unbridled indulgence:

    vinulentiam ac libidines, grata barbaris, usurpans,

    Tac. A. 11, 16.—Hence,
    2.
    Transf. (abstr. pro concreto): libidines, voluptuous or obscene representations in painting and sculpture, Cic. Leg. 3, 13, 31:

    in poculis libidines caelare juvit,

    Plin. 33 praef. §

    4: pinxit et libidines,

    id. 35, 10, 36, § 72.

    Lewis & Short latin dictionary > libido

  • 9 voluptas

    vŏluptas, ātis ( gen. plur. voluptatum and -tium), f. [Gr. elpô, to hope; root Welp-; cf. volo], satisfaction, enjoyment, pleasure, delight (whether sensual or spiritual; syn. oblectamentum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    omne id, quo gaudemus, voluptas est, ut omne, quo offendimur, dolor,

    Cic. Fin. 1, 11, 37; cf.:

    huic verbo (voluptatis) omnes qui Latine sciunt, duas res subiciunt, laetitiam in animo, commotionem suavem jucunditatis in corpore,

    id. ib. 2, 4, 13 sq.:

    voluptas quae percipitur ex libidine et cupiditate (syn. jucunditas),

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    nulla capitalior pestis quam voluptas corporis,

    id. Sen. 12, 39:

    ex tuis litteris cepi una cum omnibus incredibilem voluptatem,

    id. Fam. 5, 7, 1:

    nec vero sum inscius, esse utilitatem in historiā, non modo voluptatem. Quid? cum fictas fabulas... cum voluptate legimus?

    id. Fin. 5, 19, 51:

    frui voluptatibus,

    id. N. D. 1, 30, 84 et saep.:

    novum denique officium instituit a voluptatibus, an officer in the imperial household,

    master of the revels, Suet. Tib. 42 fin.
    B.
    Personified, Voluptas, as a deity, Cic. N. D. 2, 23, 61.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons, as a term of endearment:

    mea voluptas,

    my joy, my charmer, Plaut. Truc. 2, 4, 2:

    care puer, mea sera et sola voluptas,

    Verg. A. 8, 581.—
    B.
    Voluptates, sports, shows, spectacles, given to the people, Cic. Mur. 35, 74:

    ne minimo quidem temporis voluptates intermissae,

    Tac. H. 3, 83; Vop. Aur. 34; id. Prob. 19; Treb. Gall. 9 al. —
    C.
    The desire for pleasure, bent, passion:

    suam voluptatem explere,

    Ter. Hec. 1, 1, 12; cf. Plaut. Am. prol. 19; cf. Gell. praef. § 14.—
    D.
    The male semen, Arn. 5, 158; Hyg. Astr. 2, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > voluptas

  • 10 libidinosus

    lĭbīdĭnōsus ( lŭbīd-), a, um, adj. [libido], full of desire, passion, or lust, selfwilled, licentious, sensual, lustful, voluptuous, libidinous.
    I.
    Lit. (in a bad sense), Cic. Rep. Fragm. ap. Non. 491, 16 (Rep. 2, 41, 68 Mos.):

    homo libidinosissimus,

    Cic. Verr. 2, 2, 78, § 192:

    nihil (isto) luxuriosius, nihil libidinosius,

    id. Pis. 27, 66:

    libidinosior es quam ullus spado,

    Quint. 6, 3, 64:

    caper,

    lecherous, Hor. Epod. 10, 23.—Of inanim. and abstr. things: libidinosissimae liberationes, arbitrary, self-willed, Cic. Pis. 36, 87:

    libidinosae voluptates,

    id. Fin. 1, 18, 59:

    libidinosa et intemperans adulescentia,

    id. de Sen. 9, 29:

    fortuna varia et libidinosa,

    Sen. Cons. ad Marc. 10:

    pretia,

    extravagant, Col. 10 praef. §

    2: libidinosam liberalitatem debiti nomine colorare,

    Val. Max. 8, 2, 2. —Of speech, licentious, wanton:

    eloquentia,

    Quint. 5, 12, 20.—
    II.
    In a good sense, eager, longing for a thing (post-class.):

    libidinosus eloquentiae et gloriae,

    Tert. Apol. 48; id. Virg. Vel. 13:

    suae sapientiae,

    id. Res. Carn. 32.—Hence, adv.: lĭbīdĭ-nōsē, according to one's pleasure or caprice, wilfully, wantonly:

    quae ille libidinose, quae nefarie, quae crudeliter fecerit,

    Cic. Div. in Caecil. 12, 38:

    ne quid libidinose aut facias aut cogites,

    id. Off. 1, 4, 14; id. Rep. 2, 37, 63:

    libidinose crudeliterque consulere in aliquem,

    Liv. 3, 63.— Comp.:

    libidinosius saevire,

    Tert. Monog. 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > libidinosus

  • 11 lubidinosus

    lĭbīdĭnōsus ( lŭbīd-), a, um, adj. [libido], full of desire, passion, or lust, selfwilled, licentious, sensual, lustful, voluptuous, libidinous.
    I.
    Lit. (in a bad sense), Cic. Rep. Fragm. ap. Non. 491, 16 (Rep. 2, 41, 68 Mos.):

    homo libidinosissimus,

    Cic. Verr. 2, 2, 78, § 192:

    nihil (isto) luxuriosius, nihil libidinosius,

    id. Pis. 27, 66:

    libidinosior es quam ullus spado,

    Quint. 6, 3, 64:

    caper,

    lecherous, Hor. Epod. 10, 23.—Of inanim. and abstr. things: libidinosissimae liberationes, arbitrary, self-willed, Cic. Pis. 36, 87:

    libidinosae voluptates,

    id. Fin. 1, 18, 59:

    libidinosa et intemperans adulescentia,

    id. de Sen. 9, 29:

    fortuna varia et libidinosa,

    Sen. Cons. ad Marc. 10:

    pretia,

    extravagant, Col. 10 praef. §

    2: libidinosam liberalitatem debiti nomine colorare,

    Val. Max. 8, 2, 2. —Of speech, licentious, wanton:

    eloquentia,

    Quint. 5, 12, 20.—
    II.
    In a good sense, eager, longing for a thing (post-class.):

    libidinosus eloquentiae et gloriae,

    Tert. Apol. 48; id. Virg. Vel. 13:

    suae sapientiae,

    id. Res. Carn. 32.—Hence, adv.: lĭbīdĭ-nōsē, according to one's pleasure or caprice, wilfully, wantonly:

    quae ille libidinose, quae nefarie, quae crudeliter fecerit,

    Cic. Div. in Caecil. 12, 38:

    ne quid libidinose aut facias aut cogites,

    id. Off. 1, 4, 14; id. Rep. 2, 37, 63:

    libidinose crudeliterque consulere in aliquem,

    Liv. 3, 63.— Comp.:

    libidinosius saevire,

    Tert. Monog. 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > lubidinosus

См. также в других словарях:

  • sensual — sensual, sensuous 1. Sensual is the older word (15c), and originally described feelings that involved the senses as distinct from the intellect. As it became more closely associated with aspects of physical indulgence characterized by the… …   Modern English usage

  • sensual — sen|su|al [ˈsenʃuəl] adj [Date: 1400 1500; : Late Latin; Origin: sensualis, from Latin sensus; SENSE1] 1.) relating to the feelings of your body rather than your mind ▪ the sensual pleasure of good food 2.) interested in or making you think of… …   Dictionary of contemporary English

  • pleasure — /ˈplɛʒə / (say plezhuh) noun 1. the state or feeling of being pleased. 2. enjoyment or satisfaction derived from what is to one s liking; gratification; delight. 3. worldly or frivolous enjoyment: the pursuit of pleasure. 4. sensual gratification …  

  • sensual — adjective 1) sensual pleasure Syn: physical, carnal, bodily, fleshly, animal; hedonistic, epicurean, sybaritic, voluptuary See note at sensuous Ant: spiritual …   Thesaurus of popular words

  • sensual — adjective 1) sensual pleasure Syn: physical, carnal, bodily, fleshly, animal 2) a very sensual woman Syn: passionate, sexual, physical, tactile, hedonistic • …   Synonyms and antonyms dictionary

  • sensual — ► ADJECTIVE ▪ relating to the physical senses as a source of pleasure, especially sexual pleasure. DERIVATIVES sensualist noun sensuality noun sensually adverb. USAGE Strictly speaking there is a difference between sensual and sensuous. Sensual …   English terms dictionary

  • Pleasure — Pleas ure, n. [F. plaisir, originally an infinitive. See {Please}.] 1. The gratification of the senses or of the mind; agreeable sensations or emotions; the excitement, relish, or happiness produced by the expectation or the enjoyment of… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • pleasure — [plezh′ər] n. [ME, altered < plesir < MFr plaiser, orig. inf.: see PLEASE] 1. a pleased feeling; enjoyment; delight; satisfaction 2. one s wish, will, or choice [what is your pleasure?] 3. a thing that gives delight or satisfaction 4.… …   English World dictionary

  • sensual — [sen′sho͞o əl] adj. [L sensualis < sensus, feeling, SENSE] 1. of the body and the senses as distinguished from the intellect or spirit; bodily [sensual pleasures] 2. a) connected or preoccupied with bodily or sexual pleasures; voluptuous b)… …   English World dictionary

  • pleasure — ► NOUN 1) a feeling of happy satisfaction and enjoyment. 2) an event or activity from which one derives enjoyment. 3) (before another noun ) intended for entertainment rather than business: pleasure boats. 4) sensual gratification. ► VERB ▪ give… …   English terms dictionary

  • sensual / sensuous —    Sensual refers to physical, especially sexual, pleasure: Derry Yare wears sensual dresses to attract men.    Sensuous refers to anything artistic that appeals to the senses or appetites: Marguerita had prepared a sumptous, sensuous feast for… …   Confused words

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»